Waarom klinkt je stem zo anders op een opname
Veel mensen schrikken wanneer ze zichzelf voor het eerst terughoren op een opname. De stem die je uit je telefoon of laptop hoort, lijkt helemaal niet op de stem die jij dagelijks in je hoofd hoort. Toch is die opname meestal eerlijker dan je eigen beleving. Dit klinkt misschien ongemakkelijk, maar er zit een simpele, lichamelijke verklaring achter.
Hoe je jezelf normaal gesproken hoort
Als je praat, hoor je je stem op twee manieren tegelijk. De eerste manier is via de lucht. Je stem maakt geluidsgolven die via de lucht je oren bereiken, net als bij andere mensen. De tweede manier is via trillingen in je hoofd. Je schedel en je kaak gaan trillen door het praten en die trillingen worden rechtstreeks doorgegeven aan je binnenoor.
Juist die tweede manier maakt een groot verschil. De trillingen via je schedel versterken vooral de lagere tonen in je stem. Daardoor klinkt je stem in je eigen beleving voller, warmer en vaak wat dieper. Je hersenen raken daaraan gewend en zien dat als jouw "echte" stem.
Wat er verandert als je jezelf opneemt
Bij een opname verdwijnt een van die twee routes. De trillingen in je schedel spelen geen rol meer, omdat je de stem nu alleen nog via de lucht hoort. De microfoon neemt geluid op dat in de ruimte aanwezig is, dus alleen de luchttrillingen. Wanneer je de opname afspeelt, hoor je precies wat anderen altijd al hoorden als jij praat.
Omdat de lage tonen minder aanwezig zijn, klinkt je stem op een opname vaak hoger en dunner dan je gewend bent. Veel mensen ervaren dat als vreemd, alsof ze naar een ander luisteren. In werkelijkheid luister je naar jezelf, maar dan zonder het "filter" van je eigen hoofd.
Waarom je eigen stem soms ongemakkelijk voelt
Naast het technische verschil speelt ook je brein een rol. Je hebt een heel duidelijk beeld van wie je bent en hoe je overkomt. Je stem hoort daar onbewust bij. Wanneer je ineens een andere versie van die stem hoort, botst dat met je zelfbeeld. Die botsing kan ongemak, schaamte of zelfs lichte afkeer oproepen.
Daar komt bij dat opnames vaak eerlijk zijn over kleine pauzes, zuchtjes en stopwoorden. Die vallen je bij anderen nauwelijks op, maar bij jezelf wel. Je let automatisch kritischer op je eigen fouten dan op die van iemand anders, waardoor een opname strenger overkomt dan nodig is.
Kun je wennen aan je stem op een opname
Herhalen en accepteren
Het goede nieuws is dat je brein zich kan aanpassen. Hoe vaker je jezelf terughoort, hoe normaler je eigen opname-stem gaat klinken. Veel mensen die regelmatig presenteren, podcasten of filmpjes maken, raken na een tijdje aan hun stem gewend en vinden die zelfs prima.
Een simpele oefening is om jezelf af en toe bewust op te nemen tijdens een normaal gesprek, een korte uitleg of een verhaal dat je wilt oefenen. Door zonder oordeel terug te luisteren, leer je je stem te zien als een neutraal onderdeel van wie je bent, in plaats van iets dat per se perfect moet zijn.
