Wat er elke paar seconden voor je ogen gebeurt
Zonder dat je het doorhebt, knipper je de hele dag door met je ogen. Gemiddeld doe je dat zo’n tien tot twintig keer per minuut. Het lijkt een nutteloze beweging, maar juist die kleine reflex houdt je ogen gezond en je zicht scherp.
Knipperen voelt zo vanzelfsprekend dat je er pas over nadenkt als je er last van krijgt. Denk aan droge, branderige ogen achter je computer of tijdens het kijken van een spannende serie. Toch zit er een heel slim systeem achter elke knipperbeweging.
Waarom we met onze ogen knipperen
Beschermen tegen stof en licht
De eerste taak van knipperen is bescherming. Met één snelle beweging sluit je ooglid zich als een soort gordijn. Zo houd je stofdeeltjes, insectjes of plots fel licht even tegen. Vaak merk je pas hoe goed dat werkt als er wél iets in je oog komt en je reflexmatig extra veel gaat knipperen.
De traanfilm verdelen
Op het oppervlak van je oog ligt een dun laagje traanvocht, de zogenaamde traanfilm. Elke keer dat je knippert, strijkt je ooglid dit laagje netjes uit over je hele oog. Dit laagje:
houdt je oog vochtig, zorgt voor een glad oppervlak zodat je scherp kunt zien en spoelt kleine vuildeeltjes weg. Sla je het knipperen te vaak over, dan raakt die traanfilm verstoord en kun je last krijgen van droge of geïrriteerde ogen.
Even een mini-pauze voor je hersenen
Knipperen is niet alleen goed voor je ogen, maar ook voor je brein. Onderzoekers hebben ontdekt dat je hersenen tijdens een knippermoment een soort mini-rust nemen. Heel kort schakelen ze de verwerking van visuele informatie een beetje terug. Die fractie van een seconde helpt om je aandacht te vernieuwen en overprikkeling te voorkomen.
Wat gebeurt er als je minder knippert
Schermgebruik en droge ogen
Tijdens het gebruik van je telefoon, tablet of computer knipper je minder vaak. Je focust intens op de letters of beelden en vergeet als het ware te knipperen. Daardoor verdampt het traanvocht sneller en ontstaan droge, jeukende of branderige ogen. Sommige mensen zien tijdelijk wazig of krijgen een zwaar gevoel achter de ogen.
Knipperen bewust verbeteren
Gelukkig kun je je knippergedrag een beetje trainen. Een paar keer per dag bewust zacht je ogen dichtknijpen en even gesloten houden, helpt om de traanfilm te herstellen. Ook kort wegkijken van je scherm naar iets in de verte zorgt ervoor dat je reflexmatig weer wat vaker knippert.
Wanneer knipperen een signaal kan zijn
Soms kan opvallend veel of juist heel weinig knipperen een signaal zijn dat er iets anders speelt. Extreme droogte, gebruik van bepaalde medicijnen of neurologische aandoeningen kunnen een rol spelen. Merk je dat je ogen structureel pijnlijk, extreem droog of juist erg gevoelig zijn, dan is een bezoek aan de huisarts of optometrist verstandig.
De volgende keer dat je jezelf betrapt op een knipper, weet je dat er meer gebeurt dan alleen een snelle beweging. Dat ene tikje met je ooglid is een klein, slim onderhoudsmoment voor je zicht en voor je brein.
