Waarom je neus gewend raakt aan je eigen geur
Je hebt het vast weleens meegemaakt: iemand wijst je op een geurtje in huis, terwijl jij zelf niets ruikt. Of je draagt een parfum dat je na een uur niet meer opmerkt, maar anderen nog wel. Dat voelt vreemd, maar het is heel normaal en heeft alles te maken met hoe je neus en hersenen samenwerken.
Je reukzin werkt als een soort waarschuwingssysteem. Alles wat je ruikt, zijn eigenlijk kleine moleculen in de lucht die je neus binnenkomen. In je neusholte zitten receptoren die deze moleculen oppikken en een signaal naar je hersenen sturen. Je hersenen vertalen dat signaal naar een geur: bijvoorbeeld koffie, parfum of zweet.
Als je langere tijd dezelfde geur ruikt, vinden je hersenen dat na een tijdje niet meer interessant. Ze filteren de informatie weg om ruimte te maken voor nieuwe, belangrijkere geuren. Dit proces heet geursensitisatie of geuradaptatie. Zo voorkom je dat je continu overspoeld wordt door signalen waar je niets mee hoeft.
Waarom je anderen wel ruikt en jezelf niet
Je eigen geur is bijna altijd om je heen. Denk aan je wasmiddel, je parfum, je zweet en de lucht in je huis. Je neus wordt daar zo aan gewend dat je hersenen die geuren grotendeels negeren. Daardoor lijkt het alsof je zelf geen geur hebt, terwijl andere mensen die juist wél heel goed kunnen opmerken.
De geur van anderen daarentegen is voor jouw neus nieuw of in elk geval minder vertrouwd. Je hersenen vinden nieuwe prikkels belangrijk, omdat ze kunnen wijzen op gevaar, eten of iets interessants. Daarom springt de geur van een collega, vriend of voorbijganger er meteen uit, terwijl jouw eigen geuren op de achtergrond verdwijnen.
Voorbeelden uit het dagelijks leven
Een bekend voorbeeld is iemand die een huisdier heeft. Bezoekers ruiken vaak direct dat er een hond of kat in huis woont, terwijl de eigenaar zelf zegt niets te ruiken. Hetzelfde gebeurt met een geurtje in de auto, een geurkaars in de woonkamer of een deodorant die je al jaren gebruikt.
Ook bij kooklucht merk je het: tijdens het koken ruik je alles heel sterk, maar een uur later lijkt de geur verdwenen. Pas als je even naar buiten gaat en daarna weer binnenkomt, valt het je op hoe sterk het nog ruikt. Je neus heeft opnieuw een soort nulpunt ingesteld en registreert de geur weer als nieuw.
Kun je je eigen geur toch beter leren kennen
Hoewel je neus veel wegfiltert, kun je je eigen geur soms toch beter leren herkennen. Een simpele manier is om een paar dagen geen parfum of sterk ruikende producten te gebruiken. Daarna breng je een klein beetje aan en let je bewust op het verschil. Ook kun je een kledingstuk dat je een dag hebt gedragen ruiken nadat het een tijdje op een andere plek heeft gelegen.
Belangrijk om te onthouden is dat iedereen een unieke lichaamsgeur heeft. Dat is niets om je voor te schamen; het is gewoon onderdeel van hoe je lichaam werkt. Dat jij je eigen geur minder goed ruikt dan die van anderen, betekent niet dat je vies bent, maar vooral dat je neus heel efficiënt omgaat met informatie.
