Wat gebeurt er met de lucht als het net geregend heeft
Veel mensen merken het meteen op: zodra de eerste druppels zijn gevallen, ruikt de lucht ineens anders. Frisser, aardser en soms bijna nostalgisch. Dat bijzondere luchtje na de regen heeft zelfs een naam en is geen verbeelding. Er gebeurt in korte tijd van alles in de lucht, in de grond en op straat.
De geur die je ruikt, ontstaat door een combinatie van stoffen uit de bodem, planten en de atmosfeer. Door regen komen die stoffen los en worden ze als kleine deeltjes door de lucht verspreid. Je neus vangt die deeltjes op, waardoor je die typische regenlucht waarneemt.
Wat is petrichor precies
De bekendste regenlucht heet petrichor. Dit woord wordt gebruikt voor de aardse, soms bijna kruidige geur die je vooral ruikt als het na een droge periode weer eens regent. De naam komt uit het Grieks en betekent zoiets als het bloed van de stenen, omdat de geur duidelijk uit de bodem lijkt te komen.
Petrichor ontstaat doordat bepaalde planten en micro-organismen in de grond olieachtige stoffen produceren. Deze stoffen hechten zich aan zand, klei en stenen. Zolang het droog is, blijven ze daar rustig zitten en ruik je ze nauwelijks.
Wanneer de eerste regendruppels vallen, slaan ze op de droge grond en komen de oliën en andere deeltjes los. De regen duwt kleine luchtbelletjes omhoog, die vervolgens kapot spatten en de geurstoffen als een soort mist in de lucht verspreiden. Dit proces zorgt voor die herkenbare aardegeur die veel mensen als prettig en rustgevend ervaren.
De rol van bacteriën en geosmine
Een belangrijk onderdeel van de regenlucht is geosmine. Dit is een stof die wordt gemaakt door bepaalde bodem-bacteriën, zoals actinobacteriën. Geosmine heeft een heel sterke geur die door mensen in extreem lage hoeveelheden al wordt waargenomen. Het doet vaak denken aan vochtige aarde of een bos na een regenbui.
Wanneer het regent, komen geosmine-deeltjes uit de grond vrij en worden ze meegevoerd met de lucht. Sommige onderzoekers denken dat onze neus extra gevoelig is voor deze geur, omdat hij eeuwenlang nuttig is geweest. Een plek met vochtige, gezonde grond was immers interessant voor planten, dieren en uiteindelijk ook voor mensen.
Waarom de lucht frisser aanvoelt
Naast geuren uit de bodem verandert ook de samenstelling van de lucht zelf. Tijdens een regenbui worden stof, pollen en andere zwevende deeltjes uit de lucht gespoeld. Regen werkt als een natuurlijke schoonmaker, waardoor de lucht na de bui schoner is en vaak frisser aanvoelt.
Ook kan de temperatuur dalen, vooral na een warme dag. De combinatie van koelere lucht, minder stofdeeltjes en vrijgekomen geurstoffen uit de bodem zorgt samen voor het gevoel dat de lucht echt anders is.
Ozon en onweer
Vooral bij een onweersbui kun je een scherpe, bijna metaalachtige geur ruiken. Dat komt door ozon. Bliksem kan zuurstofmoleculen in de lucht splitsen en omvormen tot ozon. Deze stof heeft een heel eigen geur, die veel mensen direct herkennen als onweer-lucht.
De wind kan ozon vanuit hogere luchtlagen naar beneden brengen, juist vlak voor of na een bui. Dat draagt nog eens extra bij aan het idee dat de lucht totaal anders ruikt dan een uur daarvoor.
Waarom we de geur na regen zo fijn vinden
Niet iedereen beschrijft regenlucht hetzelfde, maar veel mensen vinden de geur aangenaam en kalmerend. Mogelijk speelt onze evolutie hierbij een rol: regen was altijd belangrijk voor drinkwater en voedsel. Een regenbui na een droge periode kon het verschil maken tussen schaarste en overvloed.
Daarnaast koppelt ons brein geuren aan herinneringen. De geur van regen kan je doen denken aan vakanties, wandelingen in het bos of spelen buiten als kind. Zo wordt een simpele combinatie van stofjes in de lucht ineens een warm, herkenbaar gevoel.
