De bijzondere geur na een regenbui
Iedereen kent het: je doet het raam open na een regenbui en meteen valt die lekkere, frisse geur op. Veel mensen vinden het geruststellend en nostalgisch, maar wat ruik je nu eigenlijk precies? Het is geen simpele geur van water, want water zelf ruikt bijna nergens naar. Er spelen meerdere natuurkundige en biologische processen tegelijk een rol.
Wat is petrichor en waar komt de naam vandaan
De officiële naam voor de geur na een droge periode met regen is petrichor. Deze term is bedacht door twee onderzoekers in de vorige eeuw. Zij zochten een woord voor het specifieke aroma dat vrijkomt wanneer regen op droge grond valt. De naam is opgebouwd uit twee Griekse woorden die vrij vertaald zoiets betekenen als bloed van de stenen. Dat klinkt dramatisch, maar verwijst naar stoffen die uit de bodem vrijkomen.
Olieachtige stoffen uit de grond
In droge tijden produceren sommige planten olieachtige stoffen die zich ophopen in de grond en in stenen. Wanneer de eerste regendruppels vallen, lossen die oliën een beetje op in het water. De regen slaat op de grond, vangt microscopisch kleine deeltjes op en helpt die geur de lucht in. Zo komt een mengsel van bodemstoffen en plantenresten in de lucht terecht dat wij herkennen als een aardse, warme geur.
De rol van bacteriën en geosmine
Naast planten spelen bacteriën in de bodem een grote rol. Vooral zogenaamde actinobacteriën maken een stofje dat geosmine heet. Deze stof heeft een sterke, aardse geur die mensen al in hele lage concentraties kunnen ruiken. Wanneer de regen de grond raakt, komen kleine belletjes met lucht en geosmine vrij. Die belletjes spatten uit elkaar en verspreiden de geur als een soort onzichtbare nevel.
Waarom we geosmine zo goed ruiken
Mensen zijn opvallend gevoelig voor geosmine. Sommige onderzoekers denken dat dit vroeger handig was om vers water of vruchtbare grond te herkennen. Ook vandaag merk je het nog steeds wanneer je een kelder binnenloopt die vochtig en muf ruikt. Dat is vaak ook geosmine, maar dan zonder de frisse regenlucht erbij.
Ozon en de frisse geur voor het gaat regenen
Soms ruik je al iets in de lucht voordat de eerste druppel valt. Vooral bij een onweersbui melden mensen een scherpe, schone geur. Dit kan komen door ozon, een vorm van zuurstof die in de hogere luchtlagen ontstaat. Bij bliksemflitsen en sterke luchtstromen kan wat van die ozon dichter bij de grond komen, waardoor jij het ruikt als een soort frisse, steriele lucht.
Waarom de geur niet altijd hetzelfde is
De geur van regen is niet overal gelijk. In de stad ruik je vaker nat asfalt, uitlaatgassen en stof. Op het platteland vallen juist gras, aarde en plantenresten op. Ook het seizoen speelt mee. In de lente ruik je meer bloeiende planten, in de herfst eerder bladeren en vochtige grond. Toch herkennen de meeste mensen wereldwijd de typische combinatie van petrichor, geosmine en natte lucht als die ene fijne regengeur.
