Wat is praten in je slaap eigenlijk?
Praten in je slaap, ook wel somniloquie genoemd, is een vorm van slaapgedrag waarbij je geluiden, woorden of hele zinnen uitspreekt terwijl je slaapt. Vaak heb je daar zelf niets van door, maar je partner, huisgenoot of ouders des te meer. Het kan gaan om onverstaanbaar mompelen, maar soms klinkt het alsof je een gewoon gesprek voert.
Praten in je slaap komt vaker voor dan je denkt. Kinderen doen het relatief vaak, maar ook veel volwassenen hebben er af en toe last van. Meestal duurt het maar een paar seconden tot enkele minuten en is het volledig onschuldig.
Wanneer en waarom praten we in onze slaap?
De rol van de verschillende slaapfases
Onze slaap bestaat uit verschillende fases: lichte slaap, diepe slaap en REM-slaap (de droomslaap). Tijdens die fases gebeurt er van alles in je brein. Je hersenen blijven namelijk actief, alleen op een andere manier dan wanneer je wakker bent.
Onderzoekers zien dat praten in je slaap kan voorkomen in zowel lichte slaap als REM-slaap. In de REM-slaap droom je levendig. Normaal gesproken zijn je spieren dan bijna volledig verlamd, zodat je je dromen niet uitvoert. Toch kan er soms nog een klein beetje spierspanning overblijven in je gezicht of keelspieren, waardoor je delen van je droom letterlijk uitspreekt.
Stress, emoties en slaapgebrek
Factoren zoals stress, slaapgebrek, alcohol of heftige emoties kunnen het praten in je slaap versterken. Als je hoofd nog vol zit met indrukken van de dag, blijft je brein ’s nachts druk bezig met verwerken. Dat kan ervoor zorgen dat het gebied in je hersenen dat verantwoordelijk is voor taal, af en toe wordt geactiveerd. Je zegt dan hardop wat in je droom of gedachte speelt, zonder dat je wakker wordt.
Waarom hoor je jezelf niet praten?
Je brein staat op een soort spaarstand
Hoewel je hersenen actief zijn tijdens de slaap, werken ze anders dan overdag. Gebieden die je bewustzijn en aandacht regelen, zijn sterk afgeremd. Je zintuigen vangen nog wel prikkels op, zoals geluid, maar je brein filtert die grotendeels weg. Daardoor word je niet bij elk klein geluid wakker, en dus ook niet van je eigen stem.
Daarnaast ben je tijdens het slapen minder bezig met je omgeving. De “interne wereld” van dromen is dan belangrijker dan wat er buiten je gebeurt. Je hoort je eigen geluiden simpelweg niet bewust, omdat je brein die informatie niet doorduwt naar het deel dat zich daar bewust van kan worden.
Waarom anderen het wel merken
Iemand die naast je ligt, is zelf vaak in een lichtere slaapfase of net wakker. Dat maakt die persoon gevoeliger voor geluid. Een plotselinge zin of hard woord valt dan meteen op. Voor jou blijft het moment onbewust, terwijl de ander het ervaart als een duidelijk slaapgesprekje.
Is praten in je slaap gevaarlijk?
In bijna alle gevallen is praten in je slaap onschuldig. Het zegt meestal niets ernstigs over je gezondheid of je geestelijke toestand. Alleen als je naast praten ook veel schopt, slaat, regelmatig wakker schrikt of last hebt van slaapwandelen, kan het zinvol zijn om met een arts of slaapcentrum te praten. Dan kan er meer onderzoek worden gedaan naar je slaappatroon.
Voor de meeste mensen is het vooral een grappige of soms wat gênante eigenschap, waar je zelf bijna nooit iets van merkt. Tot iemand je de volgende ochtend vraagt of je weet wat je vannacht allemaal hebt gezegd.
