praten tegen jezelf: gek of juist heel normaal
Misschien betrap je jezelf er wel eens op: je loopt door het huis en mompelt wat, of je praat zachtjes tegen jezelf tijdens het koken. Veel mensen vragen zich dan meteen af of dat wel normaal is. Het korte antwoord: ja, praten tegen jezelf is heel gewoon en zelfs nuttig.
Zelfspraak, zoals het ook wel genoemd wordt, komt voor bij kinderen en volwassenen. Vaak merk je het niet eens meer, omdat het zo automatisch gaat. Toch gebeurt er in je hoofd van alles als je hardop of in gedachten tegen jezelf praat.
de verschillende soorten zelfspraak
Niet elke vorm van praten tegen jezelf is hetzelfde. Er zijn grofweg drie soorten die je bij jezelf kunt herkennen. Door ze te onderscheiden, snap je beter waarom je het doet en wat het je oplevert.
zelfspraak om te plannen
Een bekende vorm is praktische zelfspraak. Je zegt bijvoorbeeld tegen jezelf: eerst de wasmachine aanzetten, dan even dat mailtje sturen. Door het hardop te zeggen, orden je je gedachten. Je brein krijgt als het ware stap voor stap instructies. Dit helpt om taken minder chaotisch te laten voelen.
Veel mensen doen dit onbewust als ze het druk hebben. Het is een manier om overzicht te bewaren zonder dat je alles hoeft op te schrijven.
zelfspraak om jezelf te motiveren
Een andere vorm is motiverende zelfspraak. Denk aan zinnen als: kom op, je kunt dit of nog even doorzetten, bijna klaar. Deze manier van praten lijkt een beetje op hoe je een vriend zou aanmoedigen. Door het tegen jezelf te zeggen, geef je jezelf een kleine mentale duw in de rug.
Onderzoek laat zien dat positieve zelfspraak kan helpen om beter te presteren bij lastige taken en om door te zetten als iets tegenzit. Het kan je stress verlagen en je zelfvertrouwen vergroten.
zelfspraak om gevoelens te begrijpen
Tot slot is er zelfspraak waarmee je probeert te begrijpen wat je voelt. Je zegt bijvoorbeeld: ik ben nu zo moe, geen wonder dat ik prikkelbaar ben. Door je gevoelens onder woorden te brengen, maak je ze concreter. Dat kan helpen om rustiger te reageren en beter voor jezelf te zorgen.
Deze vorm van praten tegen jezelf lijkt een beetje op een gesprek met iemand die je vertrouwt, maar dan in je eigen hoofd of hardop in een lege kamer.
wanneer is praten tegen jezelf een probleem
In de meeste gevallen is zelfspraak onschuldig en zelfs gezond. Het wordt pas lastig als het je dagelijks leven belemmert. Bijvoorbeeld als je voortdurend negatieve dingen tegen jezelf zegt, zoals ik kan toch niks of iedereen vindt me stom. Dat kan je stemming en zelfbeeld aantasten.
Ook kan het een signaal zijn om hulp te zoeken als je stemmen hoort die je opdrachten geven of je bang maken, en die duidelijk niet als je eigen gedachten voelen. Dat is iets anders dan bewust tegen jezelf praten om je gedachten te ordenen.
hoe je zelfspraak voor je kunt laten werken
Je hoeft het praten tegen jezelf dus niet af te leren. Je kunt het juist bewust inzetten. Probeer bijvoorbeeld negatieve zinnen om te buigen naar helpende gedachten. In plaats van ik verpest het toch wordt het ik vind dit moeilijk, maar ik kan het stap voor stap proberen. Door milder en duidelijker tegen jezelf te praten, maak je je hoofd een prettigere plek om in te leven.
De volgende keer dat je jezelf hardop hoort praten, kun je dus gerust zijn: je bent niet raar, je bent gewoon bezig je eigen gedachten en gevoelens een beetje beter te organiseren.
