Wat is die stem in je hoofd eigenlijk?
Wanneer je een tekst leest, lijkt het vaak alsof je de woorden in je hoofd uitspreekt. Je hoort als het ware je eigen stem, of soms zelfs de stem van iemand anders. Dit verschijnsel heet innerlijke spraak. Je lippen bewegen misschien niet, maar je brein doet alsof je hardop leest.
Innerlijke spraak is een soort stille versie van praten. De hersengebieden die actief zijn als je praat, worden ook actief als je in stilte leest. Je brein loopt als een soort onzichtbare voice-over met de tekst mee. Daarom voelt lezen soms bijna hetzelfde als luisteren.
Waarom doen je hersenen dit?
Lezen kost minder moeite met een innerlijke stem
Voor veel mensen is die innerlijke stem een handig hulpmiddel. Door woorden als het ware in je hoofd uit te spreken, kun je zinnen beter begrijpen. Je brein krijgt meer tijd om de betekenis te verwerken. Dit is vooral handig bij ingewikkelde teksten, lange zinnen of nieuwe begrippen.
Kinderen die leren lezen gebruiken bijna altijd innerlijke spraak. Het is een soort tussenstap tussen hardop lezen en volledig stil lezen. Ook volwassenen schakelen vaak onbewust terug naar deze strategie als een tekst moeilijker wordt dan verwacht.
Concentratie en begrip gaan vaak samen met innerlijke spraak
De stem in je hoofd helpt je om bij de tekst te blijven. Door woorden in gedachten uit te spreken, volg je een soort ritme. Dat ritme maakt het makkelijker om je aandacht vast te houden. Wanneer je snel afgeleid bent, kan het zelfs zo zijn dat je innerlijke spraak sterker wordt om je te helpen focussen.
Veel mensen merken dat ze teksten slechter onthouden als ze proberen te lezen zonder innerlijke stem. De informatie glijdt dan sneller weg, omdat er minder actieve verwerking plaatsvindt.
Is het vreemd als je geen stem hoort?
Niet iedereen leest op dezelfde manier
Er zijn ook mensen die bijna geen stem in hun hoofd horen tijdens het lezen. Zij ervaren lezen meer als het direct zien van betekenis, zonder een duidelijk innerlijk geluid. Dit is niet beter of slechter, alleen anders. Het brein kan informatie op meerdere manieren verwerken.
Sommige mensen wisselen zelfs tussen verschillende manieren van lezen. Bij een spannend verhaal gebruiken ze meer innerlijke spraak om in het verhaal te komen. Bij korte berichten of simpele teksten lezen ze sneller en stiller, zonder duidelijke stem.
Kun je de stem zachter zetten of juist versterken?
Spelen met je leesstijl
Je kunt oefenen met hoe aanwezig je innerlijke stem is. Wil je sneller lezen, dan kun je proberen minder nadruk te leggen op elke aparte klank. Richt je dan meer op groepen woorden tegelijk. Wil je juist beter begrijpen wat je leest, dan kan het helpen om de woorden bewust in gedachten uit te spreken.
Welke manier het beste werkt, hangt af van het doel van je leessessie. Voor ontspanning kan een duidelijke innerlijke stem zorgen dat je echt in het verhaal duikt. Voor het snel scannen van informatie kan een stillere, snellere leesstijl juist prettiger zijn. Beide manieren zijn normaal en je mag zelf ontdekken wat bij jou past.
