De bijzondere geur van regen
Iedereen kent het: je loopt buiten en nog voordat de eerste druppels vallen, ruik je dat er regen aankomt. Veel mensen vinden die geur prettig en kalmerend. Maar wat ruik je dan eigenlijk en waarom is die geur zo herkenbaar? In dit artikel leggen we het stap voor stap en in begrijpelijke taal uit.
Wat is petrichor precies?
De officiële naam voor de geur van regen op droge grond is petrichor. Deze term is bedacht door twee onderzoekers in de jaren zestig. Het woord komt uit het Grieks en betekent zoiets als de "essentie van steen". Petrichor is dus geen parfum, maar een mengsel van natuurlijke stoffen die vrijkomen wanneer regen in aanraking komt met een droge ondergrond.
Olieachtige stoffen in de bodem
Planten maken bepaalde olieachtige stoffen aan die langzaam in de grond en op stenen terechtkomen. Tijdens een lange droge periode hoopt dit zich op. Zodra de eerste regendruppels vallen, lossen die oliën een beetje op en komen ze als kleine deeltjes in de lucht. Je neus vangt die deeltjes op en vertaalt ze naar de herkenbare "regenlucht".
Waarom het voor een bui al kan ruiken
Je ruikt regen soms al voordat het echt begint te regenen. Dat komt doordat vallende regendruppels kleine luchtbelletjes maken wanneer ze de grond raken. Die luchtbelletjes knappen en schieten minuscule druppeltjes met geurstoffen de lucht in. Wind kan deze geurdeeltjes vooruitblazen, nog voordat de bui jou bereikt.
De rol van bacteriën en ozon
Naast planten spelen micro-organismen ook een belangrijke rol bij de geur van regen. In de bodem leven actinobacteriën, een soort bodem-bacteriën. Zij maken een stof aan die geosmine heet. Geosmine heeft een sterke, aardse geur die je ook kunt ruiken bij vers omgespitte aarde of in een bos na een regenbui.
Geosmine: de aardse ondertoon
Wanneer het regent, komen deeltjes geosmine met waterdamp in de lucht terecht. Ons reukvermogen is extreem gevoelig voor deze stof. Zelfs een klein beetje is al genoeg om de geur waar te nemen. De combinatie van geosmine, plantoliën en vochtige lucht zorgt voor de typische, diepe regenlucht die veel mensen zo prettig vinden.
Ozon bij onweer
Bij onweersbuien merk je soms een wat scherpere, frissere geur. Dat kan ozon zijn. Tijdens onweer kunnen elektrische ontladingen in de lucht zuurstofmoleculen splitsen, waardoor ozon ontstaat. Deze gasachtige stof heeft een opvallende, schone geur die veel mensen associëren met een frisse bui.
Waarom vinden we de geur zo fijn?
Er zijn verschillende verklaringen waarom zoveel mensen de geur van regen als prettig ervaren. Een veelgehoorde theorie is dat het diep in ons is ingebakken dat regen staat voor water en daarmee voor leven. In droge gebieden was regen vroeger letterlijk van levensbelang. Onze hersenen zouden die geur daarom koppelen aan iets positiefs en veiligs.
Daarnaast speelt herinnering een grote rol. De geur van regen kan je doen denken aan vakanties, wandelingen in het bos of spelen buiten als kind. Zo wordt petrichor niet alleen een natuurverschijnsel, maar ook een gevoel van rust en vertrouwdheid.
Ruikt regen overal hetzelfde?
Regen ruikt niet overal precies hetzelfde. In de stad mengt de geur zich met asfalt, uitlaatgassen en beton. Op het platteland ruik je eerder aarde, gras en planten. In een dennenbos komen er weer andere geuren vrij uit naalden en hars. Toch herken je in al die situaties diezelfde basis: vochtige lucht, aarde en de subtiele signatuur van petrichor.
De volgende keer dat je regen ruikt, weet je dus dat je eigenlijk een heel natuur-laboratorium aan het waarnemen bent. Een mix van planten, bacteriën, lucht en water, samengebracht in één rustige, vertrouwde geur.
